De kleuren van historische gebouwen
De historische gebouwen in het museum worden getoond uit een bepaalde tijd. Nadat het gebouw naar het museum is verhuisd, renoveren we deze en brengen we het terug naar de correcte staat. Vroeger zocht je hier een passende kleur bij, maar zo simpel is het nu niet. We nemen je mee op een kleurenreis langs de kerk, de wasserij en de Zaanse buurt
Standgroen, oudgroen, kerkgroen?
Onze uit 1672 daterende kerk uit 's Heerenhoek is in 1832 flink verbouwd. Bij deze verbouwing zijn nieuwe houten ramen geplaatst, die groen zijn geschilderd. Van deze kozijnen was er, ten tijde van de overplaatsing naar ons museum, nog maar één over. Hierop is de authentieke kleur teruggevonden. Dit was echter niet het toen moderne standgroen maar een oudere kleurstelling.
Die ‘oudere’ kleurstelling vond men destijds beter passen bij een belangrijk gebouw als een Nederlands Hervormde kerk. Bij deze kleurstelling werden de stopverfranden wit geschilderd, zoals gebruikelijk was.
Deze oudere groenvariant met witte stopverfranden hebben wij weer op de kerkramen teruggebracht, zodat de kerk de situatie uit 1832 presenteert.
Groenrozebruin-achtig: chamois
Door de werkgroep ‘Historische Behangsels en Wanddecoratie in Nederland’ is in 1992 kleurenonderzoek verricht in de wasserij uit Overveen.
Met een scherp mes wordt steeds een laag verf afgekrabd. Voor het afkrabben van de volgende laag wordt een klein stukje opgeschoven. Hierdoor kan je de kleuren in chronologische volgorde bekijken. Op de deur van het kantoor naar de eetkamer en op het kozijn van de keuken naar de gang zijn zulke kleurtrapjes te zien.
Voor het kantoor heeft de werkgroep een chamois-kleur geadviseerd. Nu blijkt chamois te variëren van groen via roze naar bruin, dus erg duidelijk was dit advies niet. Maar bij de laatste schilderbeurt is gekozen voor de gele variant.
Zaans groen bestaat niet
Bij kleurenonderzoek in de Zaanse buurt zaten er maximaal 3 verflagen op de gevels. Dat betekent dat het hout in het recente verleden een keer kaal is gemaakt of geheel vernieuwd. Er is toen gekozen om een voor de Zaanstreek kenmerkende kleur toe te passen. Dat bleek nog niet zo eenvoudig als het klinkt.
Een bij monumenten veel gebruikte kleur is ‘monumentengroen’. Monumentengroen bestaat echter pas sinds de twintigste eeuw, dus erg oud is het niet. Daarvóór werden er heel andere soorten groen toegepast, variërend van grijsgroen tot helder lichtgroen. Ook in de Zaanstreek werden verschillende soorten groen toegepast. We hebben ervoor gekozen deze verschillen te laten zien in onze Zaanse buurt.
Lichtblauw hoort bij jou
Dat kreeg de pronkkamer van de koopmanswoning uit Koog aan de Zaan onlangs te horen. Voor de nieuwe presentatie is in december 2023 en januari 2024 kleurhistorisch onderzoek uitgevoerd door kleurhistoricus Aafje Wardenaar. De pronkkamer zal ingericht worden zoals het er rond 1830 uit kan hebben gezien. De vraag was dus: welke kleur had de pronkkamer toen?
In het onderzoek heeft Aafje kleurentrapjes gemaakt, maar ze heeft ook op enkele plekken zogenaamde puncties gedaan. Onder een microscoop heeft ze alle verschillende verflagen kunnen analyseren. Hieruit heeft zij geconcludeerd dat de pronkkamer vóór 1850 lichtblauw is geweest. Deze kleur hebben we nu aangebracht.